Similan et Richelieu, quel joli temps - Reisverslag uit Ban Chalong, Thailand van Michael Doorn - WaarBenJij.nu Similan et Richelieu, quel joli temps - Reisverslag uit Ban Chalong, Thailand van Michael Doorn - WaarBenJij.nu

Similan et Richelieu, quel joli temps

Door: MvDoorn

Blijf op de hoogte en volg Michael

19 Januari 2016 | Thailand, Ban Chalong

Dit keer een nogal uitgebreide verslagdoening van mijn reis. Op de live-aboard regelmatig updates geschreven, ze komen nu in een bulk. Tot gisteravond geen internet, zes dagen van het net verdwenen, een heerlijke ervaring. Ik heb heel af en toe een SMS-je eruit kunnen persen naar het thuisfront, waar mijn ene schatje op mijn andere schatje past. Het schijnt koud te zijn in Nederland, hier was het tijdens sommige duiken soms eventjes erg koud met 26 graden. Lucht- en watertemperaturen werken wel wat anders, maar aan vriespunten wil ik nog even niet denken.

Dinsdagochtend 12 januari na het ontbijt weer richting Sea Bees gelopen. Het hele ritueel van de dag ervoor, zorgde dat we weer aan boord van de Excalibur II gingen. We voeren naar Koh Racha, waar we twee duiken gingen duiken. De eerste keer bij Racha Yai, Bay 1, de tweede keer bij Racha Yai, Bay 3. Ik had al gelezen dat dit eiland zwaar getroffen was door de Tsunami in 2004. Ik verheugde me dan ook niet heel erg op deze dag. Onder water was de schade overduidelijk. Overal lag dood koraal over de zeebodem verspreid. Dit leek me dan ook de reden dat ze hier allerlei betonnen geraamten en wrakken waren afgezonken. Op deze manier kan zich weer een rif gaan opbouwen. Als duiklocatie spreekt het gemaakte me dan weer niet zo aan. Toen ik het water in sprong bleek er wat mis met mijn harnas. De tank was losgekomen. Barack, de duikgids deze dag, deed verwoede pogingen dit recht te zetten. Tijdens deze inspanningen is mijn loodgordel losgeraakt en naar de bodem gezonken. Dit had ik niet door. Ja, het was wel wat lastiger naar beneden te komen. Roeien met de riemen die je hebt, deed wat meer moeite om beneden te blijven. We zwommen langs de geraamten en door het schip. Vele rainbow runners die ons voorbij gesneld kwamen. Af en toe een opvallende kogelvis of trompetvis. Door het wrak heen ging ook niet gemakkelijk als je de neiging hebt omhoog te drijven. De aanhouder wint en tijdens de doorgang trof ik een zeer grote zeeslak; zo groot had ik die nog nooit gezien. Bovenop het wrak groeide koraal aan. Ondertussen begon ik me meer en meer te irriteren aan mijn geklungel, ik moest flinke slagen maken om bij de bodem te blijven. Ik dacht al aan mijn volgende duik. Ik moest dan maar meer lood omdoen. Dat mijn drukmeter het ook niet meer deed, hielp ook niet. De naald zat muurvast wat wel bleek uit het “feit” dat ik nog ruim 200 bar na 20 minuten. Ondertussen zoekend naar handige stenen om mezelf te verzwaren, ik vond er geen. Uiteindelijk had ik het door, ja hoor, geen gordel… Ik was er helemaal klaar mee. Toch werd het nog een mooie duik. Barack wees een school vis aan, niet een hele grote school zo leek het dan toch. Hij besefte het zelf toen ook niet. Ik ben op een van de betonnen geraamten gaan hangen en werd getrakteerd op honderden barracuda’s. Naarmate de tijd vorderde, werden het er meer en meer. Duizenden Forster barracuda’s (kleine soort van de familie) die overal waar je keek zwommen. Ik wilde graag dat ze een tunnel gingen maken waar ik dan midden in hing. Barack dacht er anders over en dirigeerde ons (er doken nog twee Duitsers mee, Reinhold en Silvano) terug richting de boot. Dat bleek maar goed ook. Door al dat getrappel had ik veel lucht verbruikt en mijn tank was helemaal leeg. Barack was er al op voorbereid en ik kreeg zijn octopus. Door de aangehouden diepte aan het eind, was een formele safety stop overbodig. We zijn meteen het water uit gegaan. Een 6.

Na de lunch kwam de tweede duik. We voeren 200 meter verder om boven rif 3 het water in te springen. Ook hier weer veel beschadigd rif al sprongen er hier en daar wat nieuwe stukjes koraal uit de grond. De diversiteit was hier groter dan op de vorige plek, de vissen waren wat frivoler. Denk aan koraalvlinders, papegaaivissen, koraalduivels en allerlei wimpelvissen. De echt opvallende soorten waren een reuzemurene en een honeycomb murene, al hield deze laatste zich goed verschuild. De sterren van vandaag waren echter de diverse zeekatten (cuttlefish). Wat kleinere die of op een stuk steen of op het zand lagen, de grotere zal ik niet snel vergeten. We troffen een stel, een grote man en grote vrouw. De man deed verwoede pogingen de dame het hof te maken. Dat leek aardig te lukken. Op een moment kwam een ander vrouwtje met exact dezelfde patronen als haar rivale aangezwommen in de hoop deze koning (Pharao Cuttlefish is de soort) van gedachten te doen veranderen. Hij was onverstoorbaar. Het nieuwe vrouwtje was aangeslagen want ze werd veel donkerder van kleur, ook haar vorm veranderde. Wat er daarna gebeurde was zo mogelijk nog opvallender. Terwijl ik deze scene aan het filmen was kwam de gefrustreerde dame recht op mij af. Wellicht kon ze mij aan de haak slaan. Ze naderde me tot op een tiental centimeter. Ik dacht even dat ze me aan zou vallen. Mijn hand was centimeters van haar tentakels en bek. Ze bleef me aankijken en bewoog langzaam naar achter en weg. Ondertussen had het romantische koppel elkaar in een stevige twintig-armen-klem genomen (je leest het goed, alleen octopus-achtigen hebben acht arm), de bevruchting was begonnen. Ik mocht dit van erg dichtbij volgen. Soms kwamen ze ook dichter naar mij, ik zwom dan een stukje achteruit. Ik wilde hun samenspel niet verstoren. Na vele minuten zat het erop en zwom de dame weg, de farao volgde haar. Ik volgde het stel. Hij hield zijn lichaam tussen de hare en de mijne, toen ik langszij zwom, maar ook toen ik over ze heen zwom en van de andere kant filmde. Na de duik zou ik nalezen dat het mannetje het vrouwtje beschermd tot hij zeker weet dat zij zwanger is van hem. Ik had er wel vertrouwen in dat dit indrukwekkende hoogs intelligente wezen de klus zou klaren. We zwommen verder tot we onder de boot kwamen, zagen nog allerlei vissen zoals weer wat barracuda’s die langs of onder ons door zwommen. Na exact een uur kwamen we boven. Genoten van de duik, ondanks het dode koraal en veel zand. Een 7.

We voeren terug naar Phuket (zo’n 1 ½ tot 2 uur) en aan het begin van de avond gemeld bij Sea Bees om aan boord van de Marco Polo te gaan. 13 gasten, 11 Duitstaligen (gros Duits, aantal Oostenrijkers), 1 Engelsman en ik. We voeren meteen uit en kregen een uitgebreide briefing, onze kamers toegewezen en een lekkere maaltijd voorgezet. Het beeldmateriaal van deze dag nog eens teruggekeken en de eerste woorden aan het papier toevertrouwd. Over 7 ½ uur is de wekdienst. Ik sta dan op terwijl we al bij Similan zijn aangekomen (acht uur varen).

In Nederland ben ik ’s ochtends niet uit bed te krijgen, op vakantie is dat geen enkel probleem. Ver voor de wekdienst ging ik eruit en heb genoten van de zonsopkomst bij Similan. We lagen tussen een paar prachtige eilandjes in een kanaal. De eilanden bezaaid met groen en grote granieten blokken, ze doen me denken aan mijn droombestemming de Seychellen. Het water stroomde langzaam door de straat heen en het was helderder dan de afgelopen dagen. Na een klein ontbijtje gereed gemaakt om te water te gaan bij Koh Haa, Anita’s Reef. Het water was inderdaad erg helder, zicht van zo’n 20 meter. Aan de ene kant hadden we de grote granieten blokken, aan de andere zijde zandvlakten met daarop allerlei koraal. Zowel harde als zachte koralen, vol leven. Glasvissen, sierwormen, anemoonvissen, anemonen, garnaaltjes, kreeftjes, koraalvlinders en poetsvissen. Die laatsten waren zo dol op poetsen dat ze bij een aantal van de groep de oren of neus schoonmaakten. Udo deed zelfs zijn mondstuk uit en zijn mond wagenwijd open om te kijken of hij een poetsbeurt kon scoren. Neus leegmaken is nog tot daar aan toe, de poetsvissen waagden zich niet aan dit klusje. ;-) We zwommen verder en zagen grote rotsen bedenkt met koraal en veel glasvisjes. Papegaaivissen waren ook van de partij en zo nu en dan een kogelvis. Een Kuhl stekelrog zwom onder me door en was op zoek naar voedsel, ploegde wat zand om. Eenmaal gevonden zwom hij er vandoor. Niet veel later vond ik een octopus die het niet op prijs stelde dat ik in de buurt kwam. Hij maakte wat terugtrekkende bewegingen alvorens hij in een gat onder een rots wegkroop. We zagen nog meer fraaie koraalpartijen, niet veel later gevolgd door grote granieten blokken. Een hele grote was door midden gebroken, in de spleet kijkend ging er een grote baars, geschrokken van mijn aanwezigheid, vandoor. We zwommen wat verder van de rotspartij af en begonnen aan de safety stop. Hangende in het blauwe water, 5 meter onder het oppervlak, zagen we helaas geen enkele vis meer. Een heerlijke eerste duik van de dag, een 8.

Tijdens het uitgebreide ontbijt zat ik te genieten van het uitzicht. Een waar paradijs en wat zou een paradijs zijn zonder vogels? De opvallendste waren twee zeearenden die over de eilandjes heen zweefden. Het was verbazingwekkend hoe lang het duurde voor ze ook maar een keer hun vleugels wapperden. Na ongeveer anderhalf uur sprongen we weer het water in, bij een ander eilandje, Koh Payu. East of Eden is ook zwaar getroffen door de tsunami en daardoor al jaren gesloten voor duikers om het de kans te geven te herstellen. Op zoek naar een alternatief zijn ze aan de andere kant gaan kijken, West of Eden maar naar verluidt heeft een dronken avond deze duiklocatie de naam West of Sweden bezorgd. Deze duik vond ik mooier dan de eerste. Wel ietwat beschadigd koraal maar vrij weinig. Het rif lag er goed bij. Harde koralen en zachte koralen in allerlei kleuren en formaten en veel vis. Opvallend was dat er wel wat van alles zat maar geen een soort overheerste. Deze grote diversiteit maakte het een hele mooie duik. Voor de duik had ik Alex, de duikgids van mijn groepje deze dag, gezegd dat ik heel blij zou zijn als hij tijdens deze cruise een harlekijngarnaal zou vinden. Dat zou gebeuren, eerst vond hij nog een Tijger Mantis garnaal, die zijn prooien met speren doorklieft. Daarna vond Alex, tot zijn eigen verbazing, twee harlekijngarnalen, wat een bijzondere dieren. Hij had ze hier nog nooit gezien, Helaas ging hij het aan een andere groep melden waardoor binnen mum van tijd het dringen was om deze zeldzaamheden te bewonderen. Door de stromingen had ik nog goede hoop op groot onderwaterleven maar dat bleek ijdel. Het grootste was een kleine tonijn. Rif in zeer goede staat, grote diversiteit en bijzondere bewoners, een 9.

Ik was nog geen 10 seconden op de boot toen er een hele grote zeeschildpad naar de achterkant van de boot kwam. Hier had ik nog graag mee gedoken. Ze zwom snel door. Niet veel later kwam er een andere zeeschildpad Nelson (een van de duikgidsen) van achter besluipen. Misschien dat ze iets lekkers zag in zijn gele vinnen. Na een minuut ging ze weg. Na de lunch het water ingesprongen, ik wilde even gaan snorkelen. Hier merkte ik een trekkervis op die nogal vastklampte aan een plastic fles. Dat hield hij lang vol en ik wilde dit bijzondere gedrag gaan filmen. Ik dook naar beneden, bemerkte links van me een tonijn. Ik keek weer richting de trekkervis en hij had wonderwel het flesje losgelaten. Het leek me niet dat hij bang voor mij was, toen ik op hem afkwam. Ik dacht dat er iets anders moest zijn. Ik keek links en weer naar rechts, ik zag een haai voorbij zwemmen, vlak achter de trekkervis vandaan. Ik ben op mijn gemak de witpuntrifhaai gevolgd en naar boven gekomen. Daarna nog een tijdje in het water gebleven in de hoop op meer fraais, zoals schildpadden die hier veel zouden zitten. Ik heb ze niet gezien, ook niet bij de volgende duik. Met de naam Turtle Rock had ik toch bepaalde verwachtingen.

De derde duik op woensdag was niet heel mooi. Toen we doken kwamen we in groene koude soep terecht, het zicht was slecht. Kort na de afdaling een murene, het duurde een tijd voor we weer wat moois zagen. Een mooie garnaal, nog nader op te zoeken welke, in een rotsspleet verstopt en wat jonge koraalduivels. Het was niet dat we onderweg geen mooie vissen tegenkwamen, het waren er alleen niet veel. Richting het eind weer een octopus en een paar jagende grote trevally’s. Met de grote rotsblokken, veel dood koraal, de groene soep en daarmee de kou en slecht zicht een weinig verheffende duik. Haal je het slechte zicht uit de vergelijking dan denk ik dat het niet ineens een topduiklocatie zou zijn. Een 6.

Om 18:30u zou de briefing voor de nachtduik zijn. Voordat het zover was ging ik weer snorkelen. Een duikgids had een zeeschildpad een banaan gegeven, die bleek ze nog al lekker te vinden. Ze bleef bij de boot. Ik sprong het water in en heb lang met haar gezwommen. Soms werd er watermeloen het water in gegooid waaraan ze zich tegoed deed, ze had wel concurrentie van heel wat vissen. Met wat hulp van me zorgde ik dat de meeste stukken bij haar terecht kwamen. Daarna kwam ze me nog regelmatig opzoeken, wreef met haar linkervin over mijn arm, zwom weer weg en na een klein rondje deed ze het opnieuw. Dit tafereel ging lang door. Aan watermeloen kon ik haar niet helpen, nadat ik mijn camera had weggelegd heb ik nog lang met haar mee gezwommen. Iets voor half zeven ging ik de boot op, net op tijd voor de briefing.
We sprongen om 19:00u het water in bij Koh Bangu, op een rif genaamd Navy Reef. De marine lag hier in het verleden nogal eens. Een andere naam voor het rif is Shopping Bay. Er komen hier nogal wat toeristen, vooral Chinezen, zwemmen kunnen ze over het algemeen niet. Ze verliezen dan ook veel spullen die door anderen gevonden worden. Het rif was niet bijzonder, veel kapot koraal en ook niet uitbundig veel leven. Er was genoeg te zien met allerlei garnalen, krabben, een megazeeslak en op het einde eerst drie pijlinktvissen, bij terugkeer naar boven nog een stuk of acht. Highlight van de duik, met hun gladde zilveren lichamen en de grote zwarte ogen, met goud/groen omrand. Geen onaardige duik, een 6.

Niemand had wat gevonden, of zou het toch? Nelson kwam naar boven met wel iets heel aparts. Een kunstgebit! Wie verliest er nou zijn kunstgebit bij het duiken?!? De hele boot lag dubbel, de verliezer zal er wel zuur bij hebben gekeken. De rest van de vakantie aan het vloeibaar voedsel! :-D ‘s Avonds lekker gegeten, de kok weet van wanten, en met mijn roomie Robert nog even de dag besproken en filmpjes bekeken. Robert heeft wel besloten op het bovendek te gaan slapen. Stukje koeler dan op de kamer maar ik ga het toch wagen, vannacht ook geen problemen gehad. Heerlijke dag gehad, ben benieuwd wat 14 januari voor me in petto heeft.

Bij Koh Bangu gingen we langs een lijn naar beneden, een meter of 25m. Indrukwekkende granieten blokken om ons heen, vol met waaiers. Het opvallendste was een grote tonijn, patrouillerend 5m onder wateroppervlak. Verscheidenen hondstandtonijnen die nogal dichtbij kwamen en een ander soort tonijn, ik heb deze nog niet kunnen vaststellen. Er was een grote trevally en een school van 20-25 barracuda’s (groter dan de Forster). We zagen verscheidene kleurvolle garnalen. Dankzij Alex ook mijn eerste pigmee pipehorse. Deze is heel zeldzaam, maar tot de duikbriefing wist ik niet van zijn bestaan. Een van de haringen kwam op me afgesneld en begon om me heen te draaien. Dat deed hij steeds sneller terwijl ik om mijn as draaide om hem te filmen. Vlak daarna kwam op enige afstand een zeeschildpad voorbij. Ik keen omhoog en zag weer die grote tonijn. Tussen twee gigantische granieten blokken in vonden we twee keer de Peacock Mantis garnaal. Ook was er een erg mooie boxfish, oranje basiskleur met blauw en paarse tekening. Vlak voor me kwam een kleine zeeslang naar het wateroppervlak gezwommen. Aan het einde deed ik de safety stop aan een touw tussen twee scholen van verschillende soorten fusiliers. We zagen veel dood koraal ook, dit heeft weinig met de tsunami maar alles met de opwarming van de zee. Ondanks het afgestorven harde koraal viel er veel te zien. Door de stroming was er ook nog redelijk wat kans op iets speciaals, zoals de luipaardhaai. Helaas kwam er geen, een 8.

Na de eerste duik voeren we naar Koh Bon, een uur of twee oversteken. We genoten van weer een heerlijk ontbijt waar vooral het verse fruit geliefd was. Sowieso kwamen we niets tekort tijdens de cruise, het gemak en welzijn van de duikers staat voorop. Eenmaal bij Koh Bon kregen we meteen een briefing en mochten we ons opmaken voor een wandduik. Afhankelijk van de stroming zouden we ons duikplan aanpassen. Dat bleek niet nodig, hoewel, we hebben het wel aangepast. Dit had alles te maken met de stroming die heel gunstig stond. Tel daarbij op dat er erg veel organisch materiaal in het water zat, waar deze locatie toch al van leven krioelde. Hele kleine visjes werden door grotere vissen opgejaagd. Verschillende soorten tonijn, makreel, trevallies joegen op glasvisjes en allerlei ander kleine hapjes. Ik mocht vrij dicht bij een cornetvis komen, er kwamen er wat meer langszij. Waar de groepen zich richtten op de wand, richtte ik me op het blauw. Nou ja, blauw, het was meer groenig. Ik was ervan overtuigd dat we ons mochten verheugen op iets bijzonders. Dit werd al snel uitbetaald. Ik keek de diepte in en zag een manta voorbij komen. Ik probeerde de anderen op de hoogte te brengen. Ze waren onverstoorbaar. Op Katja na dan, die op het allerlaatste moment nog een glimps opving. Niet veel later zwom er een manta, waarschijnlijk dezelfde, vlak over me heen. Het was wederom lastig de groep erop te attenderen. Er reageerden wel wat meer mensen inmiddels. Aan het einde van de wand was er een heel groot granieten blok waar we op zijn gaan liggen. We wachtten af of we meer manta-actie zouden krijgen. Zonder deze roggen was de site al erg indrukwekkend, tot zover de leukste en uitdagendste duiklocatie. Maar het werd nog beter. Waar iedereen naar voren keek besloot ik achter me te kijken en zag achter ons langs, op een meter of tien, een manta voorbij zwemmen. Dit moment duurde niet heel lang, ze glijden met groot gemak door het water. Binnen twee minuten meldde de volgende zich en zwom over ons heen, draaide terug richting de wand en verdween uit ons zicht. Er kwam er een van achteren vlak onder het wateroppervlak gezwommen, we konden deze nog maar net zien met deze condities. Daarna kreeg ik het restant van de duik nog drie maal een flyby. De eerste flyby hing ik een meter of zes boven de rest van de groep en kwam er een uit de diepte recht op me afgezwommen. Ze boog iets af en passeerde me op nog geen meter. Daarna kwam een nog grotere ook poolshoogte nemen, hij werd gevolgd door een grote horsmakreel. Hij zwom langs ons, maakte een grote boog en kwam vlak langs me gezwommen. Ik was gehypnotiseerd door zoveel schoonheid. Bij de meesten was de lucht aardig opgeraakt. Vanwege de stroming moesten we veel moeite doen stil te liggen op de rand. Jammer genoeg was bij sommigen de koek ook echt bijna op, we moesten dus aan de safety stop beginnen. Ik zwom met ons groepje het blauw in, daar kreeg we de tiende manta encounter. Waarschijnlijk waren het drie of misschien vier individuen. Iedereen kwam met een grote glimlach het water uit, wellicht ietwat verdriet dat we eruit moesten. Deze site zou zonder deze geweldige dieren een 9 van me krijgen maar omdat het nog wat extra’s gaf een 10.

Na de duik met iedereen de ervaringen delen en er was ook grote interesse voor elkaars filmpjes. Het blijkt dat ik het meeste materiaal had en heb al meerdere verzoeken gehad om mijn beelden te delen. Dat komt wel goed voor ze. Vaak zat zelf om andermans beeldmateriaal verlegen gezeten. Meteen maar het duikrapport gaan schrijven, zoveel indrukken dat er ook heel veel weer verloren gaan. Zo kan ik later als ik dit teruglees de duik weer goed voor de geest halen.

We gingen aan de noordzijde van Koh Bon, ipv de zuidzijde, het water in voor onze derde duik. We hoopten op even veel of meer geluk. Dat je tijdens een duik al vergeet hoe hij ook alweer gegaan is komt niet zo vaak voor. Al helemaal niet als je op dezelfde locatie duikt. Ondanks dat kan ik niet helemaal reconstrueren hoe het ging. We zagen al snel een manta die van achteren kwam, daarna volgde er een die meerdere keren over onze groep zwom, dat werden er twee die over ons heen begonnen te cirkelen. Grote cirkels, zicht was nog steeds niet heel goed, soms was je ze even kwijt maar ze kwamen weer terug. Richting het einde van de duik kwam er regelmatig een gigant voorbij. Zelfs tijdens de safety stop kwam er weer een aanzetten en maakte een grote boog om ons heen. Eenmaal boven keken we naar beneden en zagen we de markante kop van een van de manta’s. Ik heb ze al meerdere keren meegemaakt, ik zal hier nooit aan wennen. Absoluut een magistrale ervaring. De stok van mijn camera heeft het wel begeven toen ik uit het water kwam. Hij viel spontaan uit elkaar. Dat weerhoudt me hopelijk niet om nog meer mooie momenten vast te leggen. De beelden van deze 55 minuten durende duik zal ik vaak terugkijken. Het behoeft weinig uitleg dat er weer een 10 gegeven is.

Nadat de zon onder was gegaan maakten we ons op voor een nachtduik. Dit maal bij het eiland Koh Tachai. Formeel nog onderdeel van Similan National Park, maar geen onderdeel van de Similan eilanden. De overtocht vanaf Koh Bon duurde zo’n anderhalf uur. Ik werd bij een andere groep ingedeeld omdat de rest van mijn groep rust wilde pakken. Ik was ook nog even in de verleiding niet te gaan, na al dat moois van vandaag kon het niet beter. Maar ja, slapen is voor apen en als zeeaap val ik daar weer niet onder. Te water dus! Op Yamaha Reef zwommen opvallend veel vissen voor een nachtduik. Met de zaklampen weer op zoek naar de nachtelijke dieren. We vonden weer allerlei garnalen, krabben en hier en daar een kreeftje. Koraalduivels waren volop aanwezig en hun neefje de schorpioenvis was ook op de koffie. Aan het einde zagen we nog een hele bijzondere krab, deze leek erg op een spin gemaakt van steen. De spider crab was niet alleen, zijn vrouw zat ook op het grote blok. Het rif niet in een goede staat maar een prettige duik met wat fraaie dieren. Een 7 om de dag mee af te ronden.
Morgen staat Richelieu Rock op het programma. Dit is een van de meest bekende duiklocaties op deze aardkloot. We vertrekken ergens in de nacht om de oversteek van drie uur te maken, duiken ook een uur eerder dan normaliter, wanneer de zon opkomt. Ik ga wat vroeger slapen, vandaag ietwat verkouden. Ik had hier last van tijdens het duiken. Met een goede nachtrust morgen hopelijk nergens last van.

Vroeg in de ochtend kwamen we aan bij Richelieu Rock, onderdeel van Surin National Park. Hier staan vier duiken op het programma. We zijn hier niet zo heel ver verwijderd van Myanmar. Deze locatie is het enige rif in de wijde omtrek. De rotsen zitten vol met koralen en vissen, deze trekken weer grotere vissen aan. Als er een grote soort in de buurt is, is het vrijwel zeker dat ze de hele dag blijven. Het is anders te ver voor ze om ergens anders te gaan eten. We waren de eerste boot die hier aankwam, twee anderen volgden kort daarna. Om ongeveer kwart voor zeven lagen we in het water, het was nog niet zo lang licht, we hadden dit rif voor onszelf. De dagvissen nemen het rif over van de nachtvissen en beginnen te eten. Echt grote vissen zagen we (nog?!? ) niet, maar er waren veel soorten aanwezig. Vier soorten clownsvissen, papegaaivissen, diklipvissen (de mooie “oriental sweetlips”), soldaatvissen, keizervissen, koraalduivels, koraalvlinders, steenvissen, trompetvissen, wimpelvissen, goby’s en hordes fusiliers, rainbow runners en kleinere jagers zoals een paar soorten baarzen en makrelen. Alex vond een frogfish voor ons, deze werd door een garnaalkreeft vergezeld. Later vond ik nog een kleine murene waar Alex op bijna dezelfde plek een Peacock Mantis garnaal vond. Langzaam omhoog aan het werken vielen de vele zachte koralen en anemonen op, fraai verlicht door het zonlicht. De vele scholen vis zwommen heen en weer. De ene keer langzaam, de andere keer sneller omdat er bijvoorbeeld trompetvissen of baarzen ze insloten, op zoek naar een hapje. Na een klein uur kwamen we het water uit. Een 9.

Een paar uur later lagen we er in voor onze volgende duik. Zo’n beetje alles van de vorige duik viel weer te zien. Maar er was meer! Aan het begin van duik op een meter of zestien diep, had Alex een zeepaard gevonden in het gele zachte koraal. Vleermuisvissen, een grote school silverjacks, witoogmurenen, tandbaarzen, kogelvissen, boxvissen, trekkervissen en scholen van barracuda’s. Zwartvin-, pickhandle - en een paar grote barracuda’s (giant barracuda). Een van de witoogmurenen beschermde een kleinere. Krokodilnaaldvissen waren vlak onder het oppervlak aan het jagen, hun gespitste bekken wagenwijd open. Later wees hij nog een heel klein zeepaardachtige aan, maar dat bleek dan weer een pipefish, wel familie van het zeepaard. Een vijlvis kwam voorbij terwijl makrelen elkaar belaagden. Ook kwamen wat kleinere soorten tonijnen voorbij. Een ervan was kort ervoor aangevallen want er miste een grote hap uit zijn lijf. Terwijl we bezig waren met de safety stop kwam een groep zwartvinbarracuda’s dichtbij, terwijl er twee grote barracuda’s, solitaire wezens onderdoor zwommen. Met dit soort momenten wil je het water niet uit, maar we hebben de duik toch afgebroken. Weer een 9.

Tijdens de lunch zag ik een grote zak plastic voorbij drijven. Allerlei vissen belaagden de zak, aten ervan. Ik ben er naar toe gezwommen om het uit het water te halen. Je zag dat er aardig wat happen uit de zak waren genomen. In de zak bleken nog allerlei kleine visjes te zitten, zoals jonge sardientjes en trekkervissenh. Samen met een van de crewleden heb ik de tas leeggehaald en de kleine visjes terug in zee gezet. Die aangevallen tonijn waar ik het over had schuilde bij de boot, bewoog soms helemaal niet. Normaliter zwemmen tonijnen rond. Of hij de schade zal overleven lijkt twijfelachtig.

Duik nummer drie op Richelieu was echt geweldig. Het zicht was iets beter, ondanks dat er meer organisch materiaal in het water leek te zijn. Het bruiste weer van leven en op een meter of 25 diepte zag ik een school barracuda’s. Ondertussen hoorde ik Alex met de tankbanger en draaide snel om. Iets te snel naar de zin van twee grote pickhandle barracuda’s, ze schoten weg. Had ik geweten dat ze op me afkwamen had ik rustig gedraaid. Ik wilde deze dieren, van dit type had ik de school van zo’n honderd gezien bij het King Cruiser wrak, nu ik een camera had alsnog van heel dichtbij filmen. Die kans zou ik nog krijgen want ze waren op een of andere manier erg geïntrigeerd door me. Waar de rest op zoek was naar allerlei kleine bijzonderheden, richtte ik me op de zandvlakte waarboven allerlei soorten vis zwommen. De honderden silverjacks, de tachtig zwartvinbarracuda’s en de tien pickhandle barracuda’s biologeerden me. Wat een prachtige wezens. De pickhandle barracuda’s kwamen steeds wat dichterbij om mij eens goed te bekijken, zo kwamen we meerdere malen oog in oog. Tussendoor joegen ze nog op visjes of lieten zich schoonmaken door poetsvisjes. Als ze jaagden, snelden ze ervandoor en zag je hun kaken naar iets happen. Vaak ging dat zo snel dat je niet eens zag wat ze te pakken hadden, alleen dat ze succes hadden als ze wat wegslikten. Ook mocht ik erg dicht bij hen komen. Regelmatig kwamen trompetvissen ook erg dichtbij, alsof ze aandacht van me wilden. Aan het einde van de duik begonnen de silverjacks in een grote ronde om me heen te zwemmen. Helaas werd het geen tunnel, waar ik dan omcirkeld zou zijn door honderden vissen, dit maakte toch ook veel indruk. Wat een prachtige duik. Het organische materiaal had nog geen grote planktoneters getrokken. Ondanks dat, en de uitbundigheid en nieuwsgierigheid van de grotere vissen, is dit tot zover de beste duik op deze locatie. De site heeft echt alles, ik zou hier dagen onder water willen blijven. Een 10.

De laatste duik op Richelieu deden we nog voor de zonsondergang. De stroming stond inmiddels wat anders en waar we eerst de grote scholen vis zagen, waren er nu een stuk minder groepen. Die zaten aan de andere kant van het hoefijzervormige rif. Op de zandvlakte was een grote octopus waar te nemen. Ik ging deze van dichtbij bekijken. De octopus was niet helemaal op zijn gemak. Hij demonstreerde zijn intelligentie en kracht door verschillende vormen aan te nemen en van kleur te veranderen. Hij maakte zich groter, deed me denken aan een cobra als deze gevaar ziet. Deze show trok meer duikers aan, ik had geen oog voor ze. Alex wel, de andere groep duikers waren Chinezen (niet echt bekend om hun goede duikvaardigheden) en hij wenkte mij en Katja om naar hem te komen. Hij had een ornate ghost pipefish gevonden. Hij wilde deze vondst niet laten verpesten door andere duikers. Niet veel later gingen we nog op zoek naar een frogfish, deze vonden we niet. Wel allerlei boxergarnalen en dansende garnalen. We gingen naar de noordzijde van het rif en kwamen daar al snel tegen de stroom in te zwemmen. We besloten om te draaien maar niet voordat we de barracuda’s, die nu in jachtmodus waren, nog eens goed bekeken. Ze hingen precies waar de stroming het sterkste was en met wat geluk het avondeten recht op ze afkwam. Af en toe schoot er een naar voren. We werkten langzaam aan terug richting het einde van de duik. Ik hoopte nog iets van het vreetfestijn mee te krijgen, maar het duikplan liet het niet toe. De tonijnen, makrelen, rainbow runners en barracuda’s niet meer gezien. Het rif nog steeds erg fraai met al zijn leven. Wat mij betreft hadden we aan de zijde waar zij zaten gedoken, daar waar de actie was. Een 9.

Na de duik varen we terug richting Similan National Park, Koh Tachai. Hier wordt op zaterdagochtend de eerste duik van de dag gemaakt. 12 duiken gehad, nog 10 te gaan. Helaas geen haaien (behalve eentje met snorkelen), grote roggen (anders dan de manta’s) of de walvishaai gezien, maar de tocht is super. Het onweerde deze nacht boven de Thaise kust, in de verte zagen we de bliksem soms inslaan. Het bleef niet droog die nacht. We legden aan bij Koh Tachai.

Zaterdagochtend doken we op Twin Peaks. Ik verheugde me er niet heel erg op. Na de nachtduik bij Koh Tachai had ik niet hele hoge verwachtingen van deze locatie. De condities leken wel veelbelovend. Een grote meeuw die af en toe een vis uit het water lepelde en kleinere vissoorten die uit het wateroppervlak schoten. Soms alleen, dan met een groep. Deze visjes werden waarschijnlijk bejaagd. Toen we afdaalden naar de top van dit rif, zo’n 15 meter onder de waterspiegel, zagen we wat voor jagers er rondzwommen. Grote horsmakrelen, blauwvinmakrelen die soms zo groot waren als de horsmakrelen (verbazend gezien de laatste Giant Trevally heten), een grote barracuda en rainbowrunners, haringen en allerlei baarzen. De kleinere vissen kwamen af en toe schuilen vlak bij ons, om even niet mee te doen met dit leven-of-dood-tikkertje. We zwommen om het plateau heen, aan de andere kant kwamen twee grote tonijnen voorbij gesneld en ontwaarden we een school tegen van minimaal 200 barracuda’s boven ons. Overal was er een grote klopjacht gaande. Richting het einde zagen we nog een paar grote murenen. Er waren milde tot sterke stromingen die van richting en kracht wisselden door hoe de granieten blokken lagen. Een geweldige duiklocatie met veel actie. Een 9.

Na deze duik staken we over naar Koh Bon. Hier wachtte weer een duik, met wat geluk weer met manta’s. We maakten ons gereed om te gaan springen, bleek mijn SD-kaart van mijn camera weg te zijn. Ondanks zoeken niet gevonden, dat hij al uit mijn camera was, was verbazend. Ik had er niet aangezeten. De camera op de boot gelaten, zonder kaart niet te gebruiken. Onder water was er een redelijk sterke stroming, we gingen hangen aan de granieten rand op 20 meter diepte. We hielden ons goed vast, om onze “front row seat” niet kwijt te raken. Dit deden we een minuut of 20, geen manta te zien. We zwommen verder. Er was ook een grote groep Chinezen onder water. Blijkbaar zagen die een manta, maakten allerlei signalen. Wat het ook was, ze zwommen er hard achteraan, het ideale recept om vissen weg te jagen. Enigszins teleurgesteld geen glimps op te vangen zochten we verder op het rif naar fraaie dieren. Een prachtig gekleurde zeeslang was op jacht, zwom onder me door. Ik bleef er lang boven hangen, vol interesse bekeek ik iedere soepele beweging. De rest van de groep was meer aan de rifkant gebleven, ik hing iets meer naar de buitenkant. Ik was degene die mijn kaart had aan het vervloeken, deze slang had ik graag gefilmd. Ik moest er niet aan denken dat er ook nog eens een manta voorbij zou komen. Ik keek naar links het blauw in en ik kon mijn ogen niet geloven. Over de bodem kwam een grote manta recht op me af gezwommen. Ik maakte geluid zodat de rest, die het rif nog bekeek, deze reuzin ook te zien zou krijgen. Vlak voor me pas maakte ze een bocht naar links en zwom van me weg. Ik deed mijn armen wijd en dit was nog niet eens wijd genoeg om de spanwijdte van een van haar vleugels weer te geven. De meest voorzichtige inschatting is 4,5 meter, waarschijnlijk nog groter. Ze leek nog eventjes weer onze kant op te komen, ze zwom door. We bleven zo lang mogelijk onder, toen onze lucht op begon te geraken zijn we aan de safety stop begonnen. Dezelfde manta kwam op een meter of tien nog een keer voorbij gezwommen. Drie safety stops op deze locatie, drie keer manta’s gehad. Mooie locatie nog steeds, zicht iets minder en ook iets minder vis aanwezig. Een 8.

Bij terugkeer op de boot op zoek gegaan naar mijn SD-kaart. Dat ik geen beelden kon maken tijdens de laatste duik was tot daar aan toe, dat ik de beelden van vanochtend niet had maakte me echt pissig. Ik had deze niet uit mijn camera gehaald, waar kon hij zijn? Na melding bij de crew kwam hij wonderwel tevoorschijn. Beelden van de eerste duik terug en straks maken we nog een laatste duik op Koh Bon. Hopelijk komt die zeeslang alsnog in beeld, meer manta’s zeg ik geen nee tegen.

Vlak voor de bodem bereikt te hebben had ik door dat ik op een zeeslang zou landen. Het was dezelfde als de duik ervoor. Die kon ik van erg dichtbij filmen. Daarna vervolgden we onze route richting de plek waar we dachten het meeste kans te maken op een manta. Onderweg kreeg ik een peacock mantis shrimp in de gaten en volgde deze. Die was er niet zo van gediend en probeerde mijn camera aan te vallen. Ik trok net bijtijds weg toen het aangerend kwam. Als hij mijn camera had kunnen slaan dan had deze in gruzelementen gelegen. De klap van deze prachtige garnaal is een van de hardste klappen die je kan krijgen. De slag van de hamertjes gaat in een fractie van een seconde door de geluidsbarrière. Het is wel een erg mooie close-up geworden. ;-) Niet veel later kwam er aan onze rechterzijde een manta voorbij gegleden. Ze was wat kleiner dan degene van de vorige duik. Eenmaal voorbij ons draaide ze om en zwom over ons heen terug naar waar ze vandaan kwam. Daarna was ze tijden niet te zien, we keken maar weer op het rif. Na een kwartier kwam ze toch weer voorbij gezet. We hielden ons laag bij de bodem, in de hoop haar niet weg te jagen. Dat pakte goed uit, ze bleef een minuut of twee stilhangen, nog net in zicht, voor ze omdraaide en ons voorbij zwom. Een paar meter voor me gleed ze voorbij. Ze maakte nog een ronde en verdween in de blauw/groen/witte watermassa. Er was veel organisch materiaal in het water. We zouden nog een glimps van de elegante rog opvangen, alvorens we de duik afbraken. De golfslag was heftig en met de nodige moeite en wat butsen, kwamen we uit het water. Dit maal geen manta bij de safety stop, maar vier keer op deze locatie manta’s is erg ongebruikelijk zo vertelde de crew. Een 8.

Toen het donker was geworden sprongen we het water in bij Donald Duck Bay. Kleine uitleg: hier ligt een granieten blok dat op het hoofd van Donald Duck lijkt (door moeder Aarde zo gemaakt). Dit ligt bij eiland 8 van de Similan-eilanden. De overtocht vanaf Koh Bon duurde een aantal uur, ging over zeer woelige baren. Beneden leek er niet heel veel leven op dit rif te zijn. Veel van het harde koraal ligt dood op de zeebodem. Het werd wel een vermakelijke duik met een paar hele grote kreeften en krabben. Ook een paar flinke tijger-kauri’s, waarvan er drie vlak bij elkaar lagen. Buiten dat vielen vooral de grote murenen op en hier en daar een koraalduivel, eentje wel heel erg klein. Na ongeveer 50 minuten kwamen we boven. Inspannende dag geweest, alles in mijn lichaam doet pijn. Ondanks het verlangen naar slaap, de ervaringen opgeschreven. Morgen weer veel nieuwe indrukken. Er staan namelijk vier duiken op het programma en een klein bezoek aan Similan-eiland (het hoofdeiland).

Zondagochtend ging het opstaan niet van harte. Een uur of zes slaap was niet genoeg om energiek aan de dag te beginnen. We doken eerst bij Koh Bangu, eiland #9 van de Similans. Toen we op de bodem aankwamen van Breakfast Bend werd ik niet heel vrolijk van wat ik zag. Veel kapot koraal en weinig leven. Af en toe nog wel iets vermakelijks te zien, bekoren kon het niet. Dit tot we wat dieper op het rif kwamen. De koraalblokken zaten vol met glasvisjes en allerlei andere soorten middelgrote vissen. Koraalvlinders, koekopvissen, geitvissen en haringen die op de glasvisjes aan het jagen waren. Op de zandvlakte zag je de lijven van de buisalen uit de grond steken. Hier wat dichterbij komend troffen we een vlakte vol stekelrogggen. Sommigen lagen half verscholen in het zand, soms als paartjes, anderen zwommen over de vlakte heen. Omdat we al richting de grenzen van onze duiktabellen gingen konden we niet blijven en zwommen door. We kwamen allerlei prachtige blokken koraal tegen met veel vissoorten en hier en daar een garnaalachtige. Een octopus filmend trok Alex aan een van mijn vinnen, ik draaide me om en zag een prachtige grote tonijn voorbij zwemmen. Zijn zilveren lichaam glinsterde extra mooi door de zonnestralen. Kort daarop braken we de duik af. Een 7.

Na de duik en het ontbijt werden we met de zodiac gedropt op het strand van Similan. Hier zouden we even rondlopen, op het strand liggen of net waar je zin in had. Voor degenen waarvan de benen nog wat kracht hadden, was er een kleine beklimming naar Sail Rock, een mooi uitzichtpunt dat boven de baai uittorende. Mooi zicht op deze baai, Koh Bangu en het kanaal ertussen. Na een uur terug naar de boot en gelijk in beweging gekomen.

Om 11:00u de volgende duik, bij Elephant Head Rock. Dit is in een kanaal tussen twee eilanden in (#7 en #8). Mooi helder water, massieve granieten blokken vol met leven. Of het nu kleine wormpjes waren, doktersvissen of patrouillerende makrelen, er viel overal wel iets te zien. Ook konden we onder de blokken door zwemmen en met de af en toe sterke stroming was dat een leuke ervaring. Mijn camera kreeg nog een poetsbeurt van een garnaaltje. De mooie kogelvissen sprongen hier het meest in het oog, op het einde meldde een barracuda zich. Tijdens de safety-stop werd we omringd door fusiliers en een groepje eenhoornvissen. Een 8.

Na de volgende verplaatsing lagen we bij Koh Payu (#7) en werden we losgelaten op “West of Sweden.” Het werd een langere duik, al had ik daar helemaal niet zo’n erg in. Het zicht was redelijk goed. Op en tussen de granieten blokken viel van alles te zien. Een paar kogelvissoorten, eenhoornvissen, grote doktersvissen die soms in grote getalen voorbij kwamen en nog een cornetvis. Het meest opvallende deze duik was een broederschap tussen een tandbaars en een murene. Die laatste zwom een hol in toen we aan kwamen zwemmen. Eens kijkend waar de grote bruut gebleven was, bleek zijn kop afgeschermd te worden door een tandbaars. Hij leek hem echt te beschermen. Alleen toen mijn grote oog (de camera) toch echt te dichtbij kwam zwom de baars even een blokje om. Hij positioneerde zich nu achter de murene. Ook was de tijger mantis garnaal weer te zien. Een klein uur onder water, een 8.

De nachtduik deden we bij Koh Haa (#5), op een site genaamd “The Hideaway.” Dat namen de vissen wel erg letterlijk, er was nauwelijks wat te bekennen. De duik was wel prettig, alleen viel er nauwelijks iets te zien. Wat garnalen en krabben, weinig spectaculairs. Tot na 40 minuten ik een koraalzeeslang in de gaten kreeg. Deze had ik nog lang willen bekijken, de anderen waren er wat minder happig op. We zwommen meteen terug naar de boot. Niet diep geweest dus geen safety-stop nodig. Een 6.

Maandagochtend zouden we nog twee keer duiken, voor we de terugtocht van een uur of zeven naar Phuket zouden maken. We werden er weer bij Koh Haa uitgeknikkerd, op Barracuda Point. Grote granieten blokken weer afgewisseld met zand, langzaam overgaand in zandvlaktes waar kleinere koraalblokken levensaders zijn. Er zwommen veel visjes rond, in grote groepen, af en toe zochten ze beschutting of veranderen van richting. Kleine makrelen, meestal alleen, bejaagden ze. Ook een grote hondstandtonijn maakte de visjes zenuwachtig. Niet verwonderlijk, het is een snelle jager. Wat opviel was dat dit soort tonijn erg nieuwsgierig was, af en toe kwam hij erg dichtbij. Hij jaagt alleen, later zagen we nog twee anderen. Soms keek je een kant op, draaide even om en zwom hij binnen een paar meter langs je. Er stond een redelijk sterke stroming, het was een beetje werken om de geplande route aan te houden. Onder een overhangend granietblok troffen we twee pigmee pipehorses, ze leken op het stukje begroeiing waar ze zich aan vast hadden geklampt. Grotere makrelen, de hors- en blauwvin-, waren ook nog op jacht. Het blijft indrukwekkend om te zien hoe dit kat-en-muis-spel zich ontwikkelt. We stuitten op een meter of 25 diepte op een grote groep Kuhl’s pijlstaartroggen. Bij twintig ben ik gestopt met tellen. Waar de ene rustig bleef liggen toen we aankwamen, begon de ander weg te zwemmen. Soms lagen er een paar heel dicht bij elkaar, dan weer was er een die de zandbodem aan het omploegen was, op zoek naar een lekkere garnaal of schelpdier. De stroming voerde ons mee over het rif, weinig inspanning vereist. Op het moment dat we aan de safety stop begonnen zwom er weer een tonijn langs, ondertussen wees Alex naar een groepje barracuda’s. Een andere tonijn, ietwat kleiner, zwom vlak achter me langs, op de scholen fusiliers af. Een heerlijke duik, een 8.

De laatste duik van deze cruise deden we bij een rif genaamd Sharkfin Reef. Dit 800m langgerekte plateau kwam op het hoogste punt net uit water, als ware het een haaienvin. We waren er met eb, het vergelijk was niet helemaal evident. We daalden snel af en omdat we gehoord hadden dat er kans was op haaien en de Bumphead papegaaivis keken we van het rif af. Op een meter of 28 diepte tekende een grote bewegende vorm zich af tegen de groenblauwe achtergrond. Dit was onmiskenbaar de Bumphead papegaaivis. Ik had deze tot zover alleen op tv of in een boek gezien. Ik kon behoorlijk dichtbij deze kolos komen, terwijl hij zich tegoed deed aan het koraal. Toen meer duikers positie naast me namen zwom de groenblauwe gigant weg. De stroming was gematigd tot sterk, we werden langs het rif meegevoerd. De blik bleef naar buiten gericht en twee tonijnen waren en op jacht, en ze kwamen ook erg dichtbij om te kijken wat wij waren. Ze waren dusdanig nieuwsgierig dat iedere grote ronde die ze maakten, ze net weer wat dichterbij kwamen. Dat leverde wat mooie beelden op. Een kleine groep zwartvinbarracuda’s was ook op jacht. Deze vissen waren schuw, toen ze doorhadden dat we eraan kwamen verdwenen ze. De tonijnen zwommen nog een paar keer langs. Na drie kwartier uit het water, een 8.

De zee was erg onrustig, vandaar dat we naar Khao Lak voeren. We kwamen aan in een prachtige baai met veel jungle om deze plaats heen. De terugrit naar Chalong zou een kleine drie uur in beslag nemen. ’s Avonds met Robert, mijn roomie de afgelopen week, een hapje gegeten. Aan tafel zaten nog wat andere gasten van het Palm Garden. Allemaal duikers, we waren zo weer een paar uur verder. Een grote neushoornkever viel uit de lucht, via het hoofd van Robert op tafel. Hij gaat een paar dagen de jungle in, gedag gezegd, we zien elkaar nog voor ik vrijdag huiswaarts ga. Na een lekker diepe slaap voel ik thans nog steeds de deining van de golven in mijn kadaver. Het is wel een stuk minder dan gisteravond. Hoewel tegen mijn natuur in, blijkt het besluit een dag niets te doen op vakantie een goede. Wel een scooter gehuurd om even klein stukje rond te rijden en te kijken wat ik de komende dagen nog ga doen. Hoewel ik de zebrahaai nog niet gezien heb, dat was een van de redenen hier te komen duiken, zal ik hoogstwaarschijnlijk niet meer met een dagtocht met Sea Bees meegaan. Super verzorgd allemaal en duiken gaat me niet vervelen, het zou mijn opties om iets anders te doen behoorlijk beperken. Ik spring nu even het heerlijke zwembad van het resort in. De voorlopig laatste tropische dagen voor me er maar het beste van maken! ;-)

  • 23 Januari 2016 - 14:31

    Wilma:

    Hoi Michael, Helaas had ik geen vakantie dus moest ik jouw lijvige verslag in gedeelten lezen. Zoveel schoonheid beschrijf je en volgens mij heb je er echt van genoten. Het mooie is dat je met al het beeldmateriaal nog lang kunt nagenieten.
    Dikke kus, Wilma

Reageer op dit reisverslag

Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley

Michael

Actief sinds 10 Juli 2011
Verslag gelezen: 298
Totaal aantal bezoekers 48905

Voorgaande reizen:

16 Oktober 2018 - 13 November 2018

The Ring of Fire

10 Juli 2018 - 21 Juli 2018

De Odyssee

09 Oktober 2017 - 20 Oktober 2017

Gone fishing

31 Augustus 2016 - 21 December 2016

Pacific Rim

09 Januari 2016 - 23 Januari 2016

Diving the Andaman Sea

13 Mei 2015 - 02 Juni 2015

Bali (and more?)!

06 September 2014 - 21 September 2014

Diving in paradise

19 Januari 2014 - 28 Januari 2014

Freediving Tenerife

06 Juni 2013 - 16 Juni 2013

Kopje onder in het land van de farao's

17 Juli 2011 - 15 Augustus 2011

Made in Australia

07 Juni 2009 - 28 Juni 2009

ZO-Azië

11 Mei 2007 - 28 Mei 2007

Yucatan

Landen bezocht: