Four elements

Het is donderdagochtend 21 mei op het moment dat ik dit verslag begin te schrijven. Het is nog geen 10 uur ’s ochtends maar vandaag alweer zoveel indrukken gehad dat ik een en ander toch maar begin te noteren. Zeker nog in ogenschouw nemend wat er sinds zondagavond allemaal de revue is gepasseerd.

Het slapen zondagnacht ging alles behalve gemakkelijk. De kamer van het hostel waar ik naar verkast was op zich prima maar ik kon letterlijk ieder woord horen wat er op de straat werd gezegd. Tegen de tijd dat ik de slaap kon vatten ging mijn wekker om 06:45u af, voor de ochtendles yoga. Niets snooze, alarm uit en pogen verder te slapen. Dat lukte slechts beperkt en ik ben om half negen er maar uitgegaan. Ik ben gaan ontbijten waarna ik naar FreediveGili ging. Na omgekleed te hebben voeren we uit met een bootje en gingen zo’n 12 man het water in, verdeeld over een aantal boeien. Ik dook met Gary, een Engelse instructeur, en Christian, een Amerikaanse SSI-level 2 leerling. De duiken waren erg relaxed; had goed gezelschap aan de lijn en er heerste een serene kalmte. Ik probeerde wat langer onder te blijven dan normaal. Daarvoor hoefde ik mezelf niet teveel te pushen. De duiken bouwden langzaam op, zowel qua diepte als lengte. Van duiken tot 13m tot 22m en van 40 seconden naar langer dan een minuut. Ik voelde me als een vis in het water en voelde dat er wel eens wat bijzonders kon gaan gebeuren. Richting het einde van de sessie maakte ik me op voor diepere duiken. Bij de eerste poging kwam ik op 26.4m, een verbetering van mijn PR met 1.0m. De duik erna had ik wat meer moeite naar beneden te komen en besloot om te draaien. Het voelde dieper dan ik daarvoor was gegaan maar bleek naar 24.4m te zijn geweest. De allerlaatste poging ging het erg lekker naar beneden. Alleen op grotere diepte voelde ik iets wat ik nog niet eerder had gevoeld. Ik had geen lucht meer om mijn oren te klaren, vulde dat aan met lucht vanuit mijn longen maar kreeg daardoor extra druk op mijn borst. Ik bleef rustig en zakte nog verder naar beneden. Aan het einde van het touw, hangende op zo’n 30m, draaide ik om en wist dat ik een nieuw PR had. Ik ging rustig omhoog en eenmaal boven even op adem gekomen, “I’m ok” afgegeven en keek op mijn duikhorloge: 31.9m! Als ik me thuis wil gaan voelen op deze diepte dan zal ik meer aan mijn klaringstechnieken moeten werken.

Na de duik heb ik Gary bedankt en ben ik gaan lunchen met Christian bij Green Café. Voor een habbekrats lekker Indonesisch eten. Daarna had ik met Christian afgesproken te gaan snorkelen maar ik vond hem niet op de plek waar we hadden afgesproken. Dat was nogal een lange wandeling, ik besloot maar terug te gaan. Na in totaal anderhalf uur kwam ik vlak voor 17:00u terug bij FreediveGili. Ik schreef me snel nog in voor de yoga-les en kon meteen aan de bak. Of het de slechte nachtrust was, de freedive-sessie, de lange wandeling of iets anders, de Vinyasha Flow was veel lastiger dan de dag ervoor. Mijn benen kon ik niet eens in kleermakerzit houden en dit was nog tijdens de warming-up! Het stond allemaal op het punt in de kramp te schieten. Daarna werd het wel wat beter maar ik was blij toen het erop zat. Ik heb een nieuw rustig onderkomen gezocht en eenmaal gevonden, vond ik dat ik wel weer een massage had verdiend. Maar eerst ging ik nog eten bij de lokale markt. Hier kon je van alles bestellen en de bezoekers spraken met elkaar over wat lekker was of de plannen voor de avond waren. Eenmaal een lekkere schotel samengesteld en die aan het verorberen raakte ik aan de praat met een Nederlands stel, Bob en Jennie, die 5 maanden door de Indo-Pacific aan het reizen zijn. Na het eten ging ik op zoek naar Sadik, de man van de drukpuntmassage op zaterdagavond. Helaas was hij er niet dus heb maar ergens anders aangeklopt. Ik was uitgeteld en na de massage dan ook meteen naar mijn kamer gegaan en gaan slapen. Dat ging die nacht weer prima.

Dinsdagochtend meldde ik me om half elf weer om te gaan freediven. Hoewel ik goed was uitgerust voelde mijn lijf nogal moe en stram. In het water werd ik ook niet echt ontspannen. Ik hing aan de lijn met twee mensen waar je, of in ieder geval ik, niet rustig bij kon worden. Een freedive master in opleiding en een level-1 duiker die de aangeleerde theorie en praktijk vergeten is. Er zat geen structuur in, noch tempo. Mijn geest losmaken van de afleidende zaken lukte niet en merkte dat in mijn eigen duiken. Ze waren onregelmatig, zowel qua intervallen als qua diepte. In deze omstandigheden wilde ik het ook zeker niet tot het uiterste drijven, dieper dan 21m ben ik niet gegaan. Richting het einde van de duik ben ik maar aan een andere boei gaan hangen, met Gary en Christian en nog een Engelse. Ik ben niet meer gaan duiken. Na de duik voeren we nog naar Turtle Heaven waar we nog even konden gaan snorkelen. Zoals de naam suggereert vooral met zeeschildpadden. Eenmaal terug heb ik mezelf omgekleed en heb me gemeld bij Gili Divers. Hier had ik een duikcruise naar Komodo geboekt. Tijdens een trip van 8 dagen veel duiken met als hoofddoel het zien van de Komodovaranen en duiken op Komodo en onderweg duiken op afgelegen en bijzondere locaties! Vlak na zonsondergang voeren we uit.

Na een goede nachtrust, maar toch wat bizarre dromen (waarschijnlijk komend door de golvende bewegingen van de boot), kwamen we woensdagochtend in de buurt van het eiland Mayo uit. Vlakbij een strand op Sumbawa doken we op een recent ontdekt wrak. Het ligt niet al te diep, het was een makkelijke duik. Op en rond het wrak viel er veel te zien. Voornamelijk schorpioenvissen, grote kauri’s, koraalduivels en mangrove jacks. Ook wat naaktslakken en een jonge emperor anglefish en solander toby’s.

Hierna voeren we richting Satonda. Dit eiland is de top van een vulkaan die uit de zee komt. De caldera is gevuld met zout water, heel bijzonder. Dit zou zijn gebeurd door een tsunami. We zetten voet op het eiland en bij het vulkaanmeer sprongen de meesten er van ons in het warme water. Na de niet zo verkoelende duik ben ik nog even een pad op een vulkaanwand opgerend om te genieten van het uitzicht. Aan de ene kant was het meer te zien en aan de andere kant de baai waar we lagen. In deze baai gingen we ook duiken. Het was een schitterende duik; ik dook weer met Stefan (een Nederlander), Peter en Gemma (een Engels stel) en duikgids Hugo (een Zweed). Er was heel veel te zien. Zoveel mooie vissen; van niets heel veel maar velerlei soorten en sub-soorten. En een flink aantal kreeften ook. Onderweg heb ik nog geprobeerd een visnet van het rif te halen, dat lukte slechts half en wilde het koraal niet afbreken. Ik had ook geen mes bij me dus heb het maar gelaten voor wat het was. Niet lang daarna lag er nog een groter net verstrikt op het rif; ik ben er niet eens aan begonnen. Zoals gezegd was het rif heel mooi; soldaatvissen, anemoonvissen, vlindervissen, baarzen, diklipvissen, eenhoornvissen, doktersvissen, trekkervissen, wimpelvissen, vijlvissen, snappers, ze waren er in alle soorten en maten. Scott had ondertussen onze maaltijd voor die avond gevangen.

Na de duik hebben we op het bovendek gezeten om van de zonsondergang achter Santonda te genieten. Dit was niet de enige reden dat we in het kanaal tussen Santonda en Sumbawa lagen. Op Santonda huizen namelijk vleervossen. Ik heb echt geen een vleervos gezien toen ik op Santonda liep; toen de zon onderging kwamen de bomen echter tot leven. Nu heb ik deze dieren gezien toen ik in Cape Tribulation was, maar niet op deze schaal! Eerst cirkelden er tientallen rond, dat werden er honderden, toen duizenden, tienduizenden en vermoed dat het in de honderdduizenden liep uiteindelijk. Ik wil nog eens opzoeken hoe groot deze kolonie is. De vleermuizen kwamen in grote getalen over het kanaal gevlogen, op weg naar Sumbawa om zich te goed te doen aan het fruit aldaar. Na dit spektakel voeren we verder en we keken al snel naar een hemel vol sterren in plaats van vleervossen. Een uurtje later konden we ook van een maanondergang genieten. Ik kon me niet herinneren dat ik de maan ooit heb zien ondergaan. Weer een uur later verdween Venus uit beeld.

Vanochtend vroeg werd ik wakker van het eerste licht dat verscheen. De zon was nog niet verschenen en ik zat op het voordek te genieten van het uitzicht. Aan de ene kant kwam de zon op en aan de andere kant lag de indrukwekkende vulkaan Sangeang. In het water bij deze vulkaan gingen we duiken op Bubble Reef. Hier kwamen vulkaangassen, vol grondstoffen en mineralen, uit de bodem. De bubbels geven een ietwat mysterieus effect, al haalden ze het niet bij de site ‘hot springs’ van Pulau Weh. Maar waar op Pulau Weh het een maanlandschap met zwavel was met weinig leven, was het hier een geweldige uitstalling van onderwaterleven. Gigantisch veel koralen en anemonen, met allerlei opvallende kleuren, behuisd door vooral kleine vissoorten en veel wormen, naaktslakken en schelpen (hoornschelpen, kauri’s etc.). Dan vergeet ik nog de pygmeezeepaardjes (first time!!), die huizen in gigantische waaierkoraal, te vermelden. Ook heb ik mijn eerste Sneeuwvlok Murene gezien. Het zicht was ook goed en we, ik dook met Hugo en Stefan, kwamen ogen tekort. Overal waar je keek was er wat moois te zien. Nu is het alweer een viertal jaar terug dat ik het op het Outer Great Barrier Reef heb gedoken maar had in mijn hoofd dat ik daar de meest puntgave riffen heb bedoken. Onder water kwam ik tot de conclusie dat de kwaliteit van het rif zich zeker kan meten met het GBR en er qua bewoners misschien nog een schepje bovenop doet. Iedereen is zo enthousiast over deze locatie, inclusief de crew, dat we op de terugweg naar Gili T. hier waarschijnlijk weer gaan duiken. ‘En ce moment’ varen we langs de noordzijde van Banta en over een uur of twee komen we aan in Komodo National Park!!!!

We waren aangekomen bij Komodo; het schip ligt niet bij Komodo zelf maar in de baai van Pulau Lawa Laut, een eiland dat een paar kilometer noordoostelijk van Komodo ligt. Nadat we waren geankerd voeren we uit naar een duiklocatie genaamd Cauldron, ook wel bekend als Shotgun. Deze duiklocatie is een kanaal gelegen tussen Pulau Lawa Laut en Pulau Barat (dat aan het hoofdeiland Komodo grenst). De stromingen tussen deze eilanden kunnen nogal intens zijn. Shotgun is wat dat betreft wel een treffende naam. Eerst wordt je langzaam in de kamer gepositioneerd en vervolgens afgeschoten door het kanaal. Vanwege de stromingen komen er grotere vissoorten langs en daar gingen we dan ook naar op zoek. Het begin van de duik was vrij relaxed, terwijl we (Hugo, Stefan, Nick, Peter, Gemma en ik) langzaam richting het kanaal zwommen. We zagen vlak onder het oppervlak allerlei soorten snappers terwijl er een blauwgevlekte stekelrog onder me doorzwom. Het geluid onder water zwelde aan. Eerst kwamen we in een kamer terecht die vol snappers zat, hier moesten we nog niet zijn. Uit de uitsparing zwommen we over de wand en moesten we ons aan de bodem vast grijpen. Hier hadden we een paar pogingen voor nodig want het water toonde zijn kracht. We hingen met het gezicht richting de stroming; oppassend dat het water niet onze regulators indrukte. Dat gebeurde niet maar het water zorgde er we voor dat onze bubbels niet naar de oppervlakte kwamen. Ze werden meegevoerd met de stroming. Op een gegeven moment lieten we ons los en werden we hard mee omhoog gesleurd om daarna weer naar beneden gesleurd te worden. Hier klampten we ons weer aan de bodem vast. Ik zag een zwartpuntrifhaai als een torpedo voorbij zwemmen en ik liet me nog ietwat door het water meesleuren zodat ik bij Hugo uitkwam. Die heeft nog nooit een zwartpunt gezien en ik probeerde hem dit schitterende dier aan te wijzen. Hij kreeg hem helaas niet in het vizier. Na een minuut lieten we weer los en kwamen in een onderwatertuin uit. Het was niet heel diep, hooguit 5 meter, en stond vol met zachte koralen en anemonen. We werden getrakteerd op een schildpad, een school trompetvissen en nog allerlei soorten snappers en diklippen. Uiteraard ook veel anemoonvissen. Na drie kwartier kwamen Hugo en ik naar boven. Al met al een acht waard.

Na het duiken voeren we met de dinghy naar het strand van Pulau Lawa Laut. We beklommen de heuvels om mooi uitzicht op Komodo te krijgen. We zaten met zijn allen op een rots, drankje erbij en genieten van de zonsondergang. Toen deze onder was gegaan daalden we af richting het strand, de meesten struikelend. De dinghy lag op het strand, door eb was het water flink teruggetrokken. Met wat mankracht kregen we het bootje weer in het water en voeren we terug. In de kajuit babbelden we verder, terwijl Matt zich als chef-kok had opgeworpen. Die avond geen Indonesisch maar pasta. Om een uurtje of tien ging ik plat, was moe en voelde me een paar dagen niet helemaal lekker.

Op zaterdagochtend gingen we er om een uur of zes uit. Deze dag stonden er drie duiken op het programma. Met twee liter water achter mijn kiezen, vooral om te zorgen dat mijn verkoudheid geen parten zou spelen bij het duiken, dook ik met mijn groep om een uur of half acht vanaf de dinghy op locatie Crystal Rock. Stefan had wat problemen naar beneden te komen. Ik ging wel redelijk snel naar beneden maar moest hard werken om mijn oren te egaliseren. Toen Stefan, Hugo en ik op een meter of 27 diepte belandden konden we het rif niet vinden en besloten de duik af te breken. De stroming had ons minstens 300m van het rif weggesleurd. We werden opgepikt en besloten weer het water in te gaan. Wij zwommen om de bommie heen en ik zag een zwartpunt voorbij komen. Het lukte weer niet om Hugo te bereiken; hij kan niet zeggen dat ik het niet heb geprobeerd. Stefan had mijn signalen wel door en zag de haai ook. We hadden ons inmiddels bij Peter, Gemma en Nick gevoegd, hangend aan een rand waren ze een Napoleonbaars aan het bekijken. Ik richtte me meer op de zwartpunt. De rest van de groep bleef achter, Hugo en ik zwommen over de rand, verder om het rif heen. Er stond aardig wat stroming dus we zwommen vlak over het rif, van rots naar rots. Ik wees nog een haai aan, een witpunt dit keer terwijl Hugo me attendeerde op een murene die gevolgd werd door een blauwvintrevally. Het duo werd weer in de gaten gehouden door een marble grouper. Daarna kwam ik oog in oog met mijn eerste reuzediklip; terwijl een witpunt links naast ons patrouilleerde. We kwamen weer vlakbij het beginpunt uit en hier waren een aantal Napoleons, Titan trekkervissen, een goudkleurige baars en een witpunt het centrum van aandacht. Ze lieten ons erg dichtbij komen en Hugo heeft mooie beelden gemaakt. Er viel zoveel te zien dat er vele vissen het rapport niet halen. De luipaardtrekkervis en een aantal pufferfish mogen toch niet onvermeld blijven. Na in totaal een klein uur, incl. de eerste poging, kwamen we naar boven. Het was genieten van begin tot eind; deze duik kreeg een negen van me.

De volgende duik was vlak na de middag op Castle Rock. Dit ligt, net als de vorige duik, ook niet ver van Pulau Lawa Laut. Dit keer kwamen we meteen op de bommie uit. Er was gigantisch veel te zien. Grote scholen van allerlei soorten trevally’s en een aantal witpuntrifhaaien zwommen door de scholen heen. Verder veel jacks, doktersvissen, diverse soorten vleermuisvissen en snappers. Overal waar je keek gebeurde er wat. Op de bodem lag een grote witpunt. Toen Hugo deze benaderde om te filmen schoot hij er vandoor. Niet veel later, op bijna dertig meter diepte, zagen we er weer een, al vermoed ik dat het dezelfde was. We werkten langzaam aan weer omhoog en zochten de grote scholen vis op. Ze zwommen aan alle zijdes langs ons heen. Ondertussen zagen we een schildpad zich tegoed doen aan het rif en een rustende witpunt. Die laatste bleef niet lang in ruste en vervoegde zich bij twee andere witpunten die heen en weer over het rif zigzagden. Er waren ook diverse soort tonijnen en makrelen te zien. We zwommen een volle ronde om het rif heen, na 58 minuten kwamen we boven. Ook hier noteerde ik weer een negen.

We voeren weg van de baai waar we lagen, dichter richting Rija, het tweede grote eiland van Komodo. Na een paar uur doorgebracht te hebben in de zon en minstens zo lekker in de schaduw, doken we weer. Ik had veel moeite te klaren en was niet met mijn omgeving bezig. Zo miste ik een zwartpunt, gelukkig had Hugo hem deze keer wel meegekregen. De stroming voerde ons langs het rif en onderweg waren er puntgave koralen te zien, af en toe een schildpad en grote scholen fuseliers en rainbow runners kwamen langs weerzijden langs me. Toch kon deze duik me niet zo bekoren. Of het kwam door de problemen met mijn oren, het niet al te beste zicht en/of het uitblijven van iets heel bijzonders; ik vermaakte me niet echt. Daar kwam nog even verandering in toen ik een cuddlefish tegenkwam. Deze zwom op me af, toonde zijn kunsten door zijn patronen van groene, oranje en gouden kleuren te veranderen. Ook krulde zijn tentakels op alsof hij met me wilde boksen. Erg mooi om te zien. Ik had Hugo op de katvis geattendeerd en hij was het tafereel aan het filmen. De inktvis vond het mooi geweest en veranderde van kleurvol naar grauw. Hij werd grijs en gaf nu zwarte signalen. Ook de ruwe huid veranderde in een strak lichaam. De tentakels sloten zich en hij verdween in de diepte. Niet veel later, na in totaal 52 minuten kwamen we boven. De duik was mooi maar weinig verheffend; ik gaf het een zeven.


Zaterdagochtend vroeg stonden we op om te duiken op Batu Bolong. Dit is een rots die vanuit de diepte opkomt. Vanwege sterke stromingen aan de zijkanten zouden we vanuit de diepte langzaam aan zigzaggend omhoog werken. Er vielen wat schildpadden en rustende witpuntrifhaaien te zien, een paar Napoleons en voor de rest heel veel vis. Nergens grote scholen van maar de diversiteit was groot. Op weg omhoog werd ik door Nick geattendeerd op een grote barracuda. Kort daarna vond ik een grote pauwzeebidsprinkhaan. Of dit een correcte vertaling van de Engelse naam Peacock Mantis Shrimp is weet ik niet, een mooie vondst was het zeker. Aan de zijkanten van de wand zagen we vissen naar beneden geduwd worden als zaten ze in een wasmachine. Een lekker begin van de dag. Een nette acht.

De tweede duik was op Batu Gilong. Een iets grotere rots waar ook veel stroming omheen is maar omdat we tussen de getijden in doken viel het mee. Dat stond ons toe om het hele eiland te zwemmen en we zagen onderweg grotten, mooie rotsen vol koraal en veel vissen. Ik vond twee octopussen, een blauwstekelrog en zelfs een Barramundi. Het koraal was puntgaaf. Net toen ik dacht dat er een keer geen schildpad te zien was, zwom ik vlak over eentje heen. De duik was heel relaxed en het was dat er weinig spectaculairs te zien was, anders had ik het hoger dan een acht gegeven. Terug op de boot werd me door de andere groep gevraagd wat ik had gezien. Ik merkte dat ze iets gezien hadden maar wilden er weinig over kwijt. Toch doorvragen en ze waren een paar manta’s tegengekomen. De teleurstelling bij onze groep leek mee te vallen, al hadden we graag bij de andere groep geweest toen dit gebeurde.

We verplaatsten de boot en rond het middaguur kwamen we aan op een nieuwe plek. Ik had bovenop de boot plaats ingenomen om te kijken of ik iets bijzonders zag in het water. Ik zag iets zwart-wits in het water en hoopte dat het een manta was. Ik trok mijn vinnen aan, zette snorkel en masker op en sprong in het water. De rest ging lunchen. Ik kwam eerst een school regenboogrunners tegen. Daarna moest ik even knipperen met mijn ogen, ja hoor, een manta zwom tussen mij en de bodem in, op een meter of vijf diepte. Hij maakte een bocht en ik volgde het dier. Hij bracht me bij een tweede manta die in het zand lag te rusten. Ik dook naar de bodem toe, de eerste manta zwom weer weg, de tweede kwam ook in beweging. De eerste was verdwenen, toen ik weer naar beneden dook kwam ik binnen een meter. De manta vond dit niet leuk want schoot weg. Ik dacht dat dit het einde van mijn korte mantasnorkelavontuur was en zwom weer richting de boot, die op zeker 150 meter afstand was. Ik keek ondertussen onder me en zag snel twee manta’s. Ik riep naar de boot dat er twee manta’s waren. Ik keek weer en zag dat het er drie waren, riep dit naar de boot. Ik keek weer, het bleken er vier. Nog een keer kijken, het waren er vijf in totaal. Ik volgde de groep die twee hele grote manta’s bevatte en drie wat jongere exemplaren. Een van de kleinere, nog steeds zo’n 2,5m doorsnee, kwam omhoog tot een meter of vijf schuin onder me. Ik zwom naar beneden om er naast te gaan zwemmen. Nadat deze uit zicht verdween zwom ik richting de boot. De anderen, de meesten dan toch, hadden een aantal snorkeluitrusting aangetrokken. We werden met de dinghy verderop gebracht en toen we er uit sprongen zagen we meteen een groep van zes manta’s, de een nog groter dan de ander! Hierna kwamen we een andere groep van vijf stuks tegen. Nicolas en ik zwommen terug naar de rest van de groep terwijl er een manta onder ons zwom. We doken naar beneden en toen we voor ons keken zagen we de groep van zes manta’s, die we eerder zagen, recht op ons afkomen. We kwamen enkele manta’s tegen, tot en met groepen van zes. Er moeten minstens dertig verschillende zijn geweest, het zouden er ook veel meer geweest kunnen zijn. Na ruim drie uur kwam ik uit het water. De anderen hadden mijn lunch opgegeten en vertelden dat ze niet geloofden wat ik had geroepen; ik zou jaloers zijn dat ik er niet mee had gedoken. Dit was zo’n ongelooflijk mooie ervaring, ik kan er geen genoeg van krijgen. Ik ga straks met duikuitrusting het water in, kijken of we nog wat meer manta-actie krijgen.